Nieuws

Weliswaar zorgt een treinreis op individueel niveau voor minder CO2-uitstoot dan een reis met het vliegtuig. Maar is er op de lange termijn geen effect, aldus de onderzoekers van Metaforum. Dat komt door het Europese systeem van emissierechten waarbij bedrijven deze rechten kunnen kopen om CO2 te mogen uitstoten. Zowel de elektriciteits­opwekking voor de trein als de kerosine­verbranding van het vliegtuig valt onder deze emissiehandel.

Slimmer klimaatbeleid

Elke kilogram CO2 die niet door een vliegtuig wordt uitgestoten, zal door een andere sector de lucht worden ingeblazen, is de redenatie in het rapport. Emissie­rechten kunnen namelijk tussen bedrijven verhandeld worden. En zo levert de trein nemen in plaats van het vliegtuig amper iets op voor het klimaat. Volgens Metaforum is het rapport bedoeld om te pleiten voor een slimmer klimaatbeleid. Zo verwacht de denktank dat er meer klimaatwinst te halen is wanneer de prijs van deze emissierechten flink verhoogd wordt. Met de opbrengsten kan zo meer onderzoek worden gedaan naar schonere technologie en subsidies voor de toepassing er van.

Sinds 2012 vallen emissies door vluchten tussen steden binnen Europa onder het Europese-emissieplafond. Dit is een belangrijke vooruitgang, vergeleken met het verleden waarin de broeikasgasemissies van vliegverkeer aan geen enkele beperking onderhevig waren. Vanaf 2021 daalt het aantal emissierechten dat wordt toegekend aan luchtvaartmaatschappijen, net zoals voor andere uitstoters in Europa. Het gevolg van het opnemen van de EU-luchtvaart in de uitstootregels is volgens Metaforum wel dat elke vervanging van het vliegverkeer tussen EU-bestemmingen door de hogesnelheidstrein (HST) geen enkel effect meer heeft op de totale uitstoot van CO2 in Europa.

Netto niet minder CO2-uitstoot

Beide sectoren vallen onder hetzelfde Europese emissieplafond: een vliegtuigreis minder zorgt ervoor dat een emissierecht goedkoper wordt en dat een andere uitstoter in de EU dan meer rechten opneemt en er dus netto geen CO2-emissievermindering is. Omdat een vliegtuigreis meer CO2-rechten nodig heeft, zal op termijn de vliegtuigreis wel relatief duurder worden, verwachten de onderzoekers.

Twee derde van de CO2-uitstoot van vliegverkeer vertrekkend en aankomend in Europa is echter intercontinentaal vliegverkeer, dat niet gebonden is door het Europese emissieplafond en waarvoor de trein ook geen alternatief is. De EU kan deze CO2-uitstoot moeilijk sterk belasten, omwille van internationale verdragen en omdat deze vluchten dan onderweg zullen stoppen en goedkoper bijtanken.

CORSIA-akkoord

“De belangrijkste beleidsoptie is momenteel het opvolgen van het CORSIA-akkoord, waarbij bijna elk land binnen de VN een plafond zou aanvaarden voor de CO2-uitstoot van zijn burgerluchtvaart. Dit nationaal plafond verplicht elk land dan tot compenserende maatregelen in andere sectoren. Daarnaast kan een gecoördineerde beperkte belasting op intercontinentale vluchten wel een effect hebben”, aldus Metaforum in het rapport