Nieuws

Nederland
Dinsdag, 16 december '25 via Spoor Pro

Infrastructuur
234
Webmaster

Om te proberen de snelheid op de HSL Zuid weer over het gehele traject naar 300 km/u te brengen, moeten er tien viaducten worden gereconstrueerd. Het zal naar verwachting tot 2031 duren voordat al de benodigde werkzaamheden zijn uitgevoerd. Ondertussen past ProRail allerlei maatregelen toe die als pleister op de wonde de pijn iets verzachten.
​
Dat blijkt uit een update van staatssecretaris Thierry Aartsen van Infrastructuur en Waterstaat. ‘Bij viaduct Zuidweg te Rijpwetering zijn verschillende maatregelen nodig’, aldus Aartsen. Het gehele viaduct moet gereconstrueerd worden, inclusief het zuidelijke landhoofd van het viaduct. Verder moeten hier, net als bij de andere negen viaducten, de zogeheten dwarsfixatie constructies opnieuw ontworpen en gerealiseerd worden. Deze zijn te licht zijn ontworpen. Verder wordt er bij Rijpwetering gebouwd aan een grondkerende constructie in de vorm van een palenwand langs ongeveer 400 meter van de spoorbaan, ter stabilisatie van het baanlichaam en ter voorkoming van grondverplaatsingen.’

Voor het herstel van de overige negen viaducten voeren ingenieursbureaus in opdracht van ProRail een exacte probleemanalyse uit, waarna per viaduct een oplossingsrichting wordt verkend. ‘Hierbij wordt gekeken hoe vanuit het perspectief van de reiziger en vervoerder zo snel als mogelijk op een zo groot mogelijk deel van de HSL weer 300 km/u gereden kan worden’, zo houdt Aartsen een slag om de arm. ‘De verwachting is dat de resultaten van de eerste analyses en ontwerpen van de viaducten in het eerste deel van 2026 kunnen worden afgerond.’

Vervormingen door zettingsproblemen
Dan zijn er – veel eerder al – op verschillende delen van de HSL-Zuid vervormingen van de baan opgemerkt, omdat de grond daar bepaalde eigenschappen heeft, waardoor die steeds verplaatst. ‘Deze zogenaamde zettingsproblematiek speelt bij Rijpwetering, Schuilingervliet, Westrik en Oude Terp’, meldt Aartsen. ‘De Kamer is in 2021 geïnformeerd over het totaalbedrag van 122 miljoen euro dat beschikbaar is gesteld voor het oplossen van de zettingsproblematiek op deze locaties. Op dit moment worden daar maatregelen voor getroffen.’

Zo zijn er bij Schuilingervliet al verschillende werkzaamheden uitgevoerd om zettingen tegen te gaan. ‘De werkzaamheden hebben echter niet altijd en overal het gewenste effect’, aldus Aartsen. ‘Om dit probleem structureel aan te pakken, is een project opgestart dat gericht is op een grondige analyse van de situatie, met als doel om tot een structurele oplossing te komen en daarmee de ondergrond op de lange termijn te stabiliseren. Westrik en Oude Terp Voor Westrik wordt de spoorligging gemonitord en hersteld wanneer dat nodig is.’

Bij Oude Terp speelt nog een ander probleem: daar is bij de aanleg van de HSL-Zuid materiaal onder de baan gebruikt dat door opname van vocht uitzet. Daardoor is het spoor plaatselijk verhoogd. ‘Er wordt momenteel een studie uitgevoerd naar de opties om de zwellingen tegen te gaan’, schrijft Aartsen.

Wind en ERTMS
Dan zijn er nog andere problemen die een rol spelen bij alle storingen, vertragingen en uitval van treinen met betrekking tot de HSL Zuid. ‘Er is bij de begroting 2018 al 60 miljoen euro beschikbaar gesteld om de complexiteit van de HSL-Zuid te verminderen en de prestaties te verbeteren’, aldus Aartsen. Vanuit het 60 miljoenpakket zijn de afgelopen jaren op verschillende plekken windschermen geplaatst, waarmee het windwaarschuwingssysteem overbodig werd. Deze hebben we in juni van dit jaar dan ook uit kunnen zetten. In de praktijk betekent dit dat treinen enkel nog bij zeer zware windstoten langzamer hoeven te rijden. Gemiddeld scheelt dit 94 uur aan vertraging per jaar.’

Dan loopt er ook het project waarbij een serie aanpassingen aan het ERTMS-systeem zijn gedaan.’Dit heeft geleid tot verbetering van de transitie bij de aansluiting bij Zevenbergschenhoek’, stelt Aartsen. ‘Op dit moment wordt gewerkt aan de voorbereiding van een eventuele tweede tranche aanpassingen. Hierover moet nog besluitvorming plaatsvinden. Omdat dit project sowieso niet meer voor 2027 gerealiseerd zal worden, wordt het budget voor het 60 miljoenpakket verlengd tot en met 2028. Inmiddels is ruim 45 miljoen euro van dit budget besteed.’

Vervangingsopgave 2031-2040
Daarmee houdt het allemaal niet op. Op 31 maart 2031 loopt het contract tussen de Staat en Infraspeed voor het beheer en onderhoud van de onder- en bovenbouw van de HSL af. ProRail neemt het dan over. De spoorbeheerder is al gestart met de voorbereidingen van deze Inbeheername. ‘Dit betreft een omvangrijke opgave: niet alleenonderhoudscontracten gaan over, maar ProRail moet ook de assets opnemen in haar eigen systemen, zoals het veiligheidsbeheerssysteem en systeemintegratie. Daarnaast ligt er na de inbeheername ook op delen een vervangingsopgave tussen 2031-2040, omdat bepaalde systemen na 25 tot 30 jaar einde levensduur zijn. IenW heeft ProRail verzocht om een plan van aanpak voor de Inbeheername en de vervangingsopgave en zal de Kamer informeren over de ontwikkelingen van deze opgave.’