Nieuws

EU-rapport: hogesnelheidstrein groeit met 10% nu Europa uitgaven voor infrastructuur verhoogt

België
Vrijdag, 01 augustus '25 via Railtech

Politiek
133
Webmaster

Het Europese hogesnelheidsspoorwegnet is in vier jaar tijd met meer dan 1000 km uitgebreid, omdat de EU-landen hun uitgaven aan spoorweginfrastructuur tot recordhoogte hebben opgetrokken, zo blijkt uit het negende Rail Market Monitoring Report van de Europese Commissie. Niet alles is echter rooskleurig, want het modale aandeel van het spoor blijft nog steeds achter en daalt voor het goederenvervoer.

Tussen 2018 en 2022 zijn de investeringen in spoorweginfrastructuur in de EU sterk gestegen, van 38,7 miljard euro naar 50,8 miljard euro. De uitgaven waren bijna gelijk verdeeld over onderhoud, vernieuwingen, verbeteringen en nieuwbouw. Per hoofd van de bevolking bedroegen de kosten voor spoorwegen – inclusief infrastructuur en compensatie voor openbaredienstverplichtingen – 178,31 euro per EU-inwoner, een stijging van 29% ten opzichte van 2018.

De onderstaande infographic toont de stijging van de uitgaven voor spoorweginfrastructuur. De uitgaven zijn niet gecorrigeerd voor inflatie, en de Commissie merkt op dat de inflatie een groot deel van de stijging heeft geabsorbeerd, waardoor de impact in de praktijk beperkt is.

Hogesnelheidsnetwerk passeert 12.000 km
Het hogesnelheidsnet van de EU groeide tussen 2018 en 2022 met bijna 1.100 km, een toename van 10,4% die de totale lengte op meer dan 12.000 km bracht. De uitbreiding weerspiegelt een duidelijk engagement om passagiers snellere en duurzamere alternatieven te bieden voor het vliegtuig en de weg.

Op het bredere netwerk had de EU in 2022 ongeveer 202.000 km spoorlijnen, waarvan 57% geëlektrificeerd, wat wijst op vooruitgang, maar ook op de omvang van het werk dat nog moet worden gedaan om de doelstellingen voor een koolstofarme economie te halen.

Spoor nog steeds de groene kampioen
Het spoor blijft de groenste vervoerswijze. In 2022 was het spoor verantwoordelijk voor slechts 0,3% van de vervoersgerelateerde broeikasgasemissies van de EU, terwijl het 8,1% van de passagiers en 16,6% van het goederenvervoer binnen de Unie voor zijn rekening nam.

Maar ondanks deze sterke prestaties blijven er uitdagingen bestaan. In het rapport worden verouderde infrastructuur, personeelstekorten, congestie en de trage uitrol van digitale systemen zoals ERTMS genoemd als obstakels voor groei.

Verkeersvolumes in de buurt van pre-pandemische niveaus
Hoewel infrastructuur de bevindingen domineert, toont het rapport ook de veerkracht van het spoor om terug te komen van de pandemie. Het passagiersverkeer, dat in 2020 met 46% instortte, herstelt zich tot 395,5 miljard passagierskilometers in 2022, ongeveer 96% van het niveau van 2019. Het goederenvervoer per spoor, dat tijdens de crisis een lichtere daling kende, is met 416 miljard tonkilometer bijna terug op het niveau van voor de pandemie.

Concurrentie hervormt de markt
Het EU-beleid om de markt open te stellen blijft de concurrentie stimuleren. Tegen 2022 waren nieuwkomers goed voor 49% van het goederenvervoer per spoor, 21% van de passagiersdiensten op openbare diensten en 12,6% van de commerciële passagiersdiensten. De Commissie koppelt deze trend aan meer keuze, lagere tarieven en een betere kwaliteit van de dienstverlening voor passagiers.

Modaal aandeel nog steeds achter, en dalend voor goederenvervoer
Het modale aandeel van het spoor, dat in 2019 7,8% bedroeg, daalde in 2020 met 2,4 procentpunten omdat meer mensen tijdens Covid de auto namen. In 2022 steeg het aandeel echter weer tot 8,1%, meer dan vóór de pandemie. Over het geheel genomen is het modale aandeel van het spoor in het passagiersvervoer licht gestegen van 7,8% in 2018 tot 8,1% in 2022, waarmee het niveau van vóór de pandemie wordt overtroffen.

De auto blijft echter de dominante vervoerswijze met 82,4%.

Voor goederenvervoer zijn de cijfers minder rooskleurig. Het modale aandeel van het spoor in het goederenvervoer over land is tussen 2018 en 2022 gedaald van 18,7% naar 17,2%.

Het wegvervoer bleef de dominante modaliteit voor goederenvervoer, met consequent meer dan 75% van het totale aandeel van het goederenvervoer over land in tonkilometers en een piek van 77,7% in 2022. In dezelfde periode daalde het modale aandeel van het spoorvervoer van 18,7% naar 17,2%, wat wijst op een voortdurende verschuiving in de richting van het wegvervoer, hoewel het intermodale spoorvervoer relatief beter presteerde dan het bulkvervoer en het vervoer van losse wagons. De algemene daling was vooral uitgesproken in Letland, Estland en Litouwen, waar de vrachtvolumes aanzienlijk daalden door de verminderde uitwisseling met Rusland.

Volgens het rapport staat het spoor centraal in de Europese Green Deal en de strategie voor duurzame en slimme mobiliteit. Het goede nieuws voor de komende jaren is dat de Europese Commissie heeft voorgesteld om het budget voor transportinfrastructuur voor de periode 2028-2034 te verdubbelen en 51,5 miljard euro opzij te zetten in het kader van de volgende Connecting Europe Facility (CEF). Het marktrapport waarschuwt echter dat duurzame vooruitgang afhangt van het omzetten van de algemene investeringscijfers in echte verbeteringen.
Reacties