Nieuws
NMBS gaat officiële excuses aanbieden voor rol in deportaties tijdens Tweede Wereldoorlog
België
Woensdag, 23 april '25 via VRT NWS
Andere
220
Webmaster
De Tweede Wereldoorlog is een van de zwartste bladzijden in het verleden van de NMBS. De spoorwegmaatschappij legde vanaf 4 augustus 1942 28 konvooien in tussen Mechelen en het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz.
Op die manier werden 189.542 Belgische dwangarbeiders, 16.081 politieke gevangenen, 25.490 Joden en 353 Roma gedeporteerd. Van de Joden en Roma weten we dat amper 1.195 mensen levend zijn teruggekeerd na de bevrijding in 1945.
Een onderzoek uit 2023 - dat studiecentrum CegeSoma uitvoerde in opdracht van de federale overheid - bracht aan het licht dat de NMBS bijna 51 miljoen Belgische frank (omgerekend, en rekening houdend met inflatie, net geen 15 miljoen euro) kreeg van de Duitse bezetter om de deportatietreinen in te leggen.
Het onderzoek toonde evenwel aan dat de toenmalige spoorwegdirectie fouten had gemaakt en blind was geweest voor de consequenties van samenwerken met het naziregime. De studie erkent dat de bezetter eventuele tegenwerking van de NMBS nooit zou hebben aanvaard, maar stelt dat de directie de deportaties wel hadden kunnen vertragen.
Excuses
De federale overheid richtte een groep van Wijzen op om aanbevelingen te doen voor de omgang met ons verleden. Eind januari stelde de groep, bestaande uit 12 leden met uiteenlopende profielen, 30 aanbevelingen op. Een van die aanbevelingen is dat excuses van de NMBS noodzakelijk zijn om ervoor te zorgen dat de slachtoffers erkenning krijgen.
In 2012 had toenmalig NMBS-topman Jannie Haeck de rol van de NMBS bij de deportaties al erkend, maar officiële excuses kwamen er nog niet. Dat gaat nu wel gebeuren, zo kondigt de spoorwegmaatschappij aan.
"De Raad van bestuur heeft op 24 januari ingestemd met het principe om in naam van de NMBS excuses aan te bieden voor de rol die de toenmalige Belgische spoorwegen destijds hebben gespeeld in de uitvoering van transporten tijdens de Tweede Wereldoorlog", klinkt het in een bericht.
"Gezien de collectieve historische verantwoordelijkheid, heeft de Raad van Bestuur besloten vooraf de goedkeuring van de Belgische Staat te vragen en aan Infrabel en HR Rail - eveneens erfgenamen van de toenmalige spoorwegactiviteiten - voor te stellen om zich bij deze excuses aan te sluiten. De Raad van Bestuur van HR Rail heeft hierop al positief geantwoord."
'De bezette NMBS, tussen collaboratie en verzet'
In het kader van een andere aanbeveling van de groep van Wijzen - om educatieve projecten en herdenkingen te organiseren – doet de NMBS nog bijkomende inspanningen.
Zo komt er een tijdelijke tentoonstelling in treinmuseum Train World over het oorlogsverleden van de spoorwegmaatschappij, genaamd: 'De bezette NMBS, tussen collaboratie en verzet'. Daarin zitten onder meer getuigenissen van overlevenden en historische lezingen. De tentoonstelling wordt gehouden van september 2025 tot juni 2026.
Verder gaat de NMBS educatieve pakketten ontwikkelen voor basis- en middelbare scholen waarin verantwoordelijkheid centraal staat, en worden er zowel op scholen als in Train World educatieve workshops georganiseerd met de steun van de Dossinkazerne en het War Heritage Institute.
Tot slot komt er een website waarop alle beschikbare bronnen (archieven, documentatie, historische collecties) met betrekking tot de NMBS tijdens de Tweede Wereldoorlog worden samengebracht. De website zal in september 2025 worden gelanceerd.
Reacties