Nieuws
Elegant, te duur en met bijna 10 jaar vertraging: treinstation Bergen wordt vandaag in gebruik genomen
België
Woensdag, 18 december '24 via VRT NWS
Infrastructuur
168
Webmaster
De bouw van het nieuwe treinstation van Bergen is een lang verhaal met veel afleveringen. We schrijven 2004: het oorspronkelijke plan voorziet een opfrissing van het bestaande stationsgebouw van de modernistische architect René Panis, een passerelle over de treinsporen die het stadscentrum met een nabijgelegen winkelcentrum verbindt en toegang geeft tot de perrons, een overkapping van de perrons en een parking voor pendelaars. De NMBS voorziet een budget van 37 miljoen euro.
De spoorwegmaatschappij schrijft een wedstrijd uit. De plannen voor een opfrissing van het stationsgebouw 'rijpen' en veranderen geleidelijk. Na heel wat discussie tussen alle betrokken partijen kiest een jury onder leiding van Elio Di Rupo (PS), Waals minister-president en burgemeester van Bergen, voor het ontwerp van de Spaanse architect Santiago Calatrava. Die is niet alleen architect, maar ook kunstenaar. Hij is ook berucht voor zijn projecten die vaak veel duurder zijn dan gepland.
Vertraging
De streefdatum voor het nieuwe station is 2015, het jaar waarin Bergen Europese culturele hoofdstad is. Er is dus enige prestige gemoeid met het project.
De plannen voor het nieuwe treinstation worden hertekend. De passerelle over de treinsporen is een gloednieuw stationsgebouw boven de sporen geworden, het nieuwe ontwerp voorziet multimodale overstapmogelijkheden tussen de trein en het stads- en streekvervoer en de parking is een overdekte parking geworden. Het modernistische stationsgebouw uit de jaren 50 wordt afgebroken, ondanks protest.
De werken aan het nieuwe gebouw lopen vertraging op. Met dank aan het faillissement van een van de aannemers en conflicten met onderaannemers. De werf ligt geregeld stil en de streefdatum van 2015 blijkt niet mogelijk. Intussen loopt de factuur op: in 2011 tot 222 miljoen euro, in 2021 tot 289 miljoen en vandaag dus tot 480 miljoen. Dat cijfer is trouwens nog niet definitief.
Kritiek op kostenplaatje
Het Rekenhof is niet mals voor de manier waarop het project is aangepakt. Zo beschikte architect Calatrava over meer informatie dan zijn concurrenten die aan de wedstrijd deelnamen en zijn de oplopende kosten onvoldoende gemotiveerd en verantwoord. De teller in Bergen staat intussen op 480 miljoen euro.
Het station van Bergen is het zoveelste prestigeproject van de NMBS waarbij de kosten enorm oplopen. Eerder waren er al het station van Luik Guillemins - ook een project van Santiago Calatrava - en de eeuwig durende renovatie van Gent Sint-Pieters, waarover het Rekenhof ook al kritisch was. Beide projecten hebben een flinke duit gekost: zo'n 610 miljoen voor Luik en zo'n 600 miljoen voor Gent Sint-Pieters.
"Dit dossier staat symbool voor een megalomane aanpak, waardoor veel middelen zijn afgeleid van investeringen die veel noodzakelijker waren, zoals het aanbod van kwaliteitsvolle treinen en treinverbindingen", zegt oud-Kamerlid Jef Van den Bergh (CD&V), die zich jarenlang heeft beziggehouden met mobiliteitsdossiers.
Veel geld, relatief weinig reizigers
Er zijn wel wat vragen te stellen bij het project in Bergen. Voor investeringen in het spoor geldt een verdeelsleutel van 60 procent voor Vlaanderen en 40 procent voor Wallonië. Extra kosten voor Bergen betekent minder geld voor andere spoorprojecten in Wallonië. De NMBS moest daarmee rekening houden in haar jaarlijkse investeringsplannen.
Bovendien is Bergen niet zo'n belangrijk station. Uit cijfers van de NMBS blijkt dat er op een werkdag gemiddeld 9.399 reizigers op de trein stappen. Ter vergelijking: in Ottignies, het drukste station in Wallonië, zijn er op een werkdag 21.977 opstappende reizigers.
In Vlaanderen kan je Bergen op het vlak van reizigersaantallen ongeveer vergelijken met het treinstation aan Brussels Airport, waar tijdens een werkdag 9.944 opstappende reizigers worden geteld. Het station Brussel-Luchthaven is echter niet te vergelijken met de spoorwegkathedraal in Bergen.
Je kan je dus afvragen of zo'n torenhoge rekening wel verantwoord is voor een middelgroot station als dat van Bergen. "Wij zijn ons daarvan bewust", geeft woordvoerder Dimitri Temmerman van de NMBS toe. "Dergelijke keuzes zouden we vandaag niet meer maken. Nu zetten we vooral in op functionele, comfortabele, duurzame en toegankelijke stations waar je vlot kan overstappen op stads- en streekvervoer." Tegen 2032 wil de NMBS 176 stations vernieuwen en volledig toegankelijk maken.
Reacties